Tema 7: diario

Tema 7: Metodoloxía CLIL/AICLE

Boas a todas e todos!

Na entrada de hoxe vouvos falar da metodoloxía CLIL (Content and Language Integrated Learning), denominada AICLE en galego (Aprendizaxe Integrada de Contidos  e Lingua Estranxeira).  Esta metodoloxía foi adoptada en 1994 en Europa co obxectivo de identificar boas prácticas e resultados relacionados con métodos que integraban linguas nos contidos doutras áreas, é dicir, algunhas materias ensínanse a través dunha lingua estranxeira para traballar tanto a aprendizaxe de contidos como a aprendizaxe doutra lingua de xeito simultáneo. Podemos distinguir tres principios metodolóxicos no CLIL, o primeiro é que se usa a lingua para aprender contido da área, pero tamén hai que aprender a lingua para comprender e comunicar. En segundo lugar, a materia que se estuda é a que determina o tipo de lingua que se precisa aprender, polo que as estruturas, o vocabulario específico e as destrezas lingüísticas estarán determinadas pola materia que se estea ensinando.  O terceiro principio metodolóxico é que a fluidez ten máis relevancia que a precisión gramatical e lingüística en xeral.

Entre as principais características da metodoloxía CLIL destaca o ensino centrado no alumnado. Podemos dicir que existe unha negociación dos temas e tarefas que se adapta as necesidades e capacidades do alumnado, así mesmo, tamén se ensina do particular para chegar ao xeral e é moi habitual o traballo por proxectos ou tarefas nos que os axentes implicados teñen un rol determinado. O ensino é flexíbel e facilitador, tense como prioridade facilitar a comprensión dos contidos e o contexto, adaptándose aos diferentes estilos de aprendizaxe e empregando tanto estratexias lingüísticas como paralingüísticas. Por outra banda, a aprendizaxe é interactiva e autónoma, as tarefas e proxectos adoitan realizarse por parellas ou grupos e consisten en actividades que impliquen a negociación do significado e o descubrimento e investigación como formas de traballo. Nesta aprendizaxe enfocada a procesos e tarefas, faise un uso da lingua que pon énfase no significado para obter un obxectivo, as tarefas promoven tanto a aprendizaxe como a comunicación, adéstrase en estratexias de comprensión e seguimento da clase e úsanse rúbricas de avaliación e estratexias de avaliación por pares.

Un concepto clave nas teorías de educación máis recentes e fundamental en CLIL é a andamiaxe ou scaffolding, segundo a cal a capacidade de resolución de problemas e outras estratexias divídese en tres categorías: as que o alumnado pode realizar de forma independente, as que non pode realizar mesmo con axuda e as que pode realizar con axuda doutros/as. Esta última está relacionada coa zona de desenvolvemento próximo de Vygotsky, é dicir, a distancia entre o nivel real de desenvolvemento da alumna/o, determinado pola capacidade de resolver un problema por si mesma/o e o nivel de desenvolvemento potencial que a alumna/o pode acadar se conta coa axuda dun adulto ou a través da interacción cunha compañeira/o máis capacitada/o. Podedes ler máis sobre este tema no seguinte pdf. É aquí onde ten máis importancia a andamiaxe preparada polo profesorado para que o alumnado tome conta da situación paulatinamente ata chegar ao nivel de competencia que lle é necesario para realizar a tarefa de xeito individual. En resumo, a andamiaxe consiste naquelas actividades ou estratexias de apoio que o profesorado achega ao alumnado para que este constrúa o seu coñecemento, por exemplo, proporcionar unha liña de tempo baleira que o alumnado debe encher con datos. Existen tres tipos de andamiaxe (Dodge, 2001):

•  De recepción: para asegurar que o alumnado extrae información necesaria e relevante, por exemplo, gráficos e táboas organizativas que deben completar ou glosarios comentados.
•  De transformación: para permitir a transformación da información recibida en algo novo, como é o caso dos diagramas de Venn.
• De produción: apoio que o alumnado precisa para producir algo novo, sobre todo en relación coas estruturas dos produtos que debe elaborar, por exemplo, esbozos de presentación e esquemas.

Por que se debería empregar a metodoloxía CLIL? Por unha parte, a lingua apréndese de forma máis eficaz en situacións reais, emprégase cun propósito centrándose en contidos significativos, hai unha maior exposición á lingua adicional, hai unha maior motivación cara esta e constrúese coñecemento a partir de tarefas próximas á realidade. Desde o punto de vista dos contidos, desenvólvense as competencias básicas, hai diversidade de perspectivas, os procesos de aprendizaxe son máis profundos, ten carácter integrador das aprendizaxes e hai unha maior conciencia do papel da lingua no proceso de aprendizaxe. Tamén hai un aumento das capacidades xerais de aprendizaxe, contacto con outras realidades culturais, fomento da tolerancia e respecto pola pluralidade e facilita a elaboración do proxecto lingüístico do centro.

En conclusión, a metodoloxía CLIL permite traballar os contidos da materia que se imparte ao mesmo tempo que se avanza na aprendizaxe dunha lingua estranxeira. O proceso de ensinanza-aprendizaxe baseado no traballo por proxectos supón un aspecto moi positivo que permite traballar tódalas competencias básicas, pero é necesario que o profesorado analice previamente as necesidades do alumnado, introduza a lingua estranxeira de xeito progresivo, favoreza a autonomía do alumnado e favoreza un enfoque contrastivo entre as linguas.

Que opinades vós desta metodoloxía? Entrade no seguinte pdf se queredes obter máis información ou botádelle un ollo ao vídeo!

Un saúdo!